Ισόρροπη βιώσιμη ανάπτυξη δε νοείται χωρίς Ενεργειακή Δημοκρατία και καταπολέμηση της ενεργειακής φτώχειας με την πολύτιμη συνδρομή των ίδιων των πολιτών. Δεν μπορεί να υπάρξει «Πράσινη Μετάβαση» χωρίς να δοθεί έμφαση στο νέο ρόλο του πολίτη που από απλός καταναλωτής μετατρέπεται σε παραγωγό ενέργειας με τη συμμετοχή και των ενεργειακών κοινοτήτων.
Αυτοπαραγωγή, Αποκέντρωση και Netmetering
Η αυτοπαραγωγή σημαίνει αποκέντρωση. Η αυτοπαραγωγή μπορεί να συμβάλλει σημαντικά στον απεγκλωβισμό των ελληνικών επιχειρήσεων από τη μέγγενη της ενεργειακής πίεσης, του τεράστιου ενεργειακού κόστους από τη μία πλευρά και της πολιτικής πατρωνίας από την άλλη, οδηγώντας τις ελληνικές επιχειρήσεις σε πιο υγιή και βιώσιμα μοντέλα λειτουργίας. Το netmetering ή αλλιώς, ενεργειακός συμψηφισμός, δεν είναι ένα
στενό επιχειρηματικό αίτημα, κάποιων συντεχνιών. Είναι αναπτυξιακή απαίτηση, η οποία έπρεπε ήδη να έχει προχωρήσει ώστε να βάλουμε το αναπτυξιακό μοντέλο σε νέες βάσεις, αλλά βλέπουμε την Κυβέρνηση να το θυμάται λίγες μέρες πριν τις εκλογές και να θέλει να το εφαρμόσει στρεβλά και με ελλείψεις. Ενώ ο εικονικός ενεργειακός συμψηφισμός στην χώρα μας (Virtual Net Metering) έχει προχωρήσει ελάχιστα και παρουσιάζει σημαντικά προβλήματα καθώς προμηθευτές ενέργειας δεν συμψηφίζουν τους λογαριασμούς των πολιτών που είναι μέλη σε διάφορες Ενεργειακές Κοινότητες και έχουν προχωρήσει σε τέτοια έργα. Οι προμηθευτές ενέργειας καλούν τους πολίτες να πληρώσουν κανονικά τους λογαριασμούς τους ενώ αυτοί πωλούν σε τρίτους κανονικά το παραγόμενο ρεύμα από τα φωτοβολταϊκά των αυτοπαραγωγών.
Ενεργειακός Εκδημοκρατισμός και Ενεργειακός Εκσυγχρονισμός ταυτόχρονα
Μιλώντας για τον ενεργειακό εκδημοκρατισμό πρέπει να ξεκαθαρίσουμε ότι είναι λάθος να τον αντιλαμβανόμαστε ως πολιτική κορώνα για να συγκινήσουμε τους πολίτες, ιδιαίτερα τους πιο ευάλωτους. Πρέπει να τον αντιλαμβανόμαστε και ως θεσμική αναδιάρθρωση στον οικονομικό και επιχειρηματικό τομέα – μια παρέμβαση δηλαδή ρυθμιστική, ικανή να βοηθήσει στη σωστή λειτουργία της αγοράς και του επιχειρηματικού κόσμου για να αποφευχθούν ανεπιθύμητα φαινόμενα υπερβολικής ενίσχυσης των μεγάλων παικτών και καχεξία των μικρών. Κάτι που απαιτούν και οι καιροί μας. Ζητούμενο πλέον δεν είναι μόνο ο ενεργειακός εκδημοκρατισμός αλλά παράλληλα και ισοδύναμα ένας ενεργειακός εκσυγχρονισμός για ένα επιχειρηματικό μοντέλο λειτουργίας σύμφωνο με τις προκλήσεις της εποχής. Στο ΠΑΣΟΚ-Κίνημα Αλλαγής, θέλουμε διάχυση της ωφέλειας και όχι συγκέντρωση σε λίγους και ισχυρούς. Βλέπουμε την ενέργεια ως τομέα αιχμής όπου μπορούμε να εφαρμόσουμε ένα άλλο μοντέλο παραγωγής, ώστε να πετύχουμε Ισόρροπη Βιώσιμη Ανάπτυξη και μηδενικές εκπομπές άνθρακα στη χώρα μας. Και για αυτό μιλάμε για τον εκδημοκρατισμό/ εκσυγχρονισμό των ενεργειακών πρακτικών, δίνοντας
την δυνατότητα στους πολίτες και στις επιχειρήσεις να παράγουν, να καταναλώνουν αλλά και να αποθηκεύουν ΑΠΕ.
Νέο, σύγχρονο υπόδειγμα ανάπτυξης των ΑΠΕ
Η πολύ μεγάλη διείσδυση των κυμαινόμενων ΑΠΕ που έχει ανάγκη η Ελλάδα (φωτοβολταϊκά, αιολικά) στο ενεργειακό της μείγμα την επόμενη δεκαετία απαιτεί και μεγάλη ανάπτυξη των μέσων αποθήκευσης σε διασπορά. Για κάθε νέο MW έργων από κυμαινόμενα ΑΠΕ θα πρέπει να σχεδιάζεται και η κατασκευή περίπου 0,25 MW έργων αποθήκευσης. Αυτό που βλέπουμε σήμερα είναι ότι η μετάβαση στις ΑΠΕ, στις περισσότερες περιπτώσεις, γίνεται με παλιούς όρους. Έχει κυρίως συγκεντρωτικό χαρακτήρα, και διενεργείται βασικά με μεγάλα έργα και συμμετοχή μερικών μόνο μεγάλων εταιρειών. Η επιλογή αυτή αποτελεί μια κλασσική συντηρητική συνταγή, ενώ η δική μας προοδευτική πρόταση προωθεί ένα άλλο υπόδειγμα ανάπτυξης των ΑΠΕ. Γιατί με αυτή τη νέα λογική και τη διευρυμένη χρήση του Ενεργειακού Συμψηφισμού, μπορούμε να έχουμε μείωση ή και μηδενισμό του ενεργειακού κόστους, δυνατότητα τροφοδοσίας ενέργειας ακόμη και σε απομακρυσμένες περιοχές, διάρκεια της εγγυημένης σύμβασης συμψηφισμού έως και 25 έτη, απεξάρτηση από τον ενεργειακό βραχνά, σχετικά σύντομη απόσβεση της επένδυσης, δυνατότητα χρηματοδότησης από τρίτους αλλά και αύξηση της προστιθέμενης αξίας του ακινήτου.
Σε κάθε περίπτωση πρέπει να θέσουμε ως προτεραιότητα για κάθε σχεδιασμό και για κάθε έργο το στοιχείο της υπεραξίας για την ελληνική οικονομία, το στοιχείο της ανταποδοτικότητας για κατοίκους και επιχειρήσεις, και το στοιχείο της αειφορίας. Μόνο έτσι θα ανταποκριθούμε στην απαίτηση για ένα νέο βιώσιμο παραγωγικό μοντέλο με οφέλη για την κοινωνία, την επιχειρηματικότητα και το περιβάλλον.
