Στο 3ο ετήσιο συνέδριο της Ελληνικής Ένωσης για τα Οικονομικά της Ενέργειας με θέμα τις προκλήσεις και την προοπτική της ενεργειακής μετάβασης συμμετείχε ο βουλευτής Β’ Θεσσαλονίκης της ΔΗ.ΣΥ. Γιώργος Αρβανιτίδης μαζί με την πρόεδρο του ΚΙΝ.ΑΛ. κα Φώφη Γεννηματά.
Η κα Γεννηματά παρουσίασε τους 6 βασικούς στόχους ενός εθνικού μακροχρόνιου ενεργειακού σχεδιασμού που έχει ανάγκη η χώρα:
- Την εξασφάλιση και θωράκιση της ενεργειακής μας επάρκειας και ασφάλειας.
- Την παροχή προσιτών και ποιοτικών ενεργειακών αγαθών στους πολίτες και τις επιχειρήσεις, σε όλες τις περιοχές της χώρας με ουσιαστική αντιμετώπιση της «ενεργειακής φτώχειας»,
- Την ανάδειξη του γεωπολιτικού ρόλου της χώρας μέσω των πλεονεκτημάτων που παρέχουν οι ενεργειακές οδεύσεις και πηγές για το φυσικό αέριο και την ηλεκτρική ενέργεια, χωρίς να παραβλέπουμε τις νέες παραγωγικές μας δυνατότητες από τα εντοπισμένα κοιτάσματα υδρογονανθράκων.
- Την προώθηση της αναπτυξιακής διάστασης της ενέργειας μέσω των επενδύσεων, τη δημιουργία θέσεων εργασίας και την παραγωγή καινοτόμων ελληνικών προϊόντων και υπηρεσιών.
- Την ενεργή συμμετοχή στις διεθνείς προσπάθειες για καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής, που ενισχύθηκαν σημαντικά με την ιστορική συμφωνία στο Παρίσι.
- Την σταδιακή μετάβαση σε ένα ενεργειακό σύστημα μηδενικού ισοζυγίου εκπομπών ως το 2050.
Ο κ. Αρβανιτίδης αναφέρθηκε από την πλευρά του στην ανάγκη να διαμορφωθεί ένα νέο ενεργειακό πρότυπο για τις ελληνικές επιχειρήσεις και τη βιομηχανία, ορίζοντας τέσσερις προτεραιότητες:
- Την εξοικονόμηση ενέργειας
- Την προσιτή ενέργεια με χαμηλό κόστος και διαφοροποίηση των πηγών
- Τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας
- Και τη τεχνολογική καινοτομία
Μπροστά στην πρόκληση της ενεργειακής μετάβασης η Ελλάδα, και μετά την πολύχρονη κρίση αναζητά ένα νέο αναπτυξιακό και παραγωγικό πρότυπο.
Αυτό το νέο παραγωγικό πρότυπο μπορεί να αποβεί πετυχημένο – σε σχέση με το παρελθόν – και να μας οδηγήσει σε αειφόρο ανάπτυξη, μόνο αν υπάρξει ένα νέο ενεργειακό πρότυπο σε κάθε επίπεδο.
Παράλληλα, ο κ. Αρβανιτίδης αναφερόμενος στο ζήτημα της μεταλιγνιτικής εποχής στις περιοχές της Φλώρινας, της Κοζάνης και της Αρκαδίας, πρότεινε την εφαρμογή τριών τοπικών, ολοκληρωμένων, «πράσινων» σχεδίων Μάρσαλ.
Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της ομιλίας με τίτλο: Για ένα νέο αναπτυξιακό πρότυπο, με ένα νέο ενεργειακό πρότυπο:
Προς ένα άλλο παραγωγικό πρότυπο,
με ένα άλλο ενεργειακό πρότυπο
Κυρίες και κύριοι,
Θέλω να ευχαριστήσω θερμά τους διοργανωτές του Συνεδρίου για την πρόσκληση.
Με τιμά ιδιαίτερα η ευκαιρία που μου δίνετε, ως υπεύθυνος για θέματα ενέργειας και περιβάλλοντος της Δημοκρατικής Συμπαράταξης, να αναπτύξω ορισμένες σκέψεις για ένα άλλο ενεργειακό πρότυπο.
Θα ήθελα να ξεκινήσω από την μεγάλη εικόνα.
Υιοθετώντας τη θεωρία των ιστορικών κύκλων, μπορεί να διαπιστώσει κανείς από πληθώρα στοιχείων ότι βρισκόμαστε στο μεταίχμιο της τρέχουσας ιστορικής περιόδου και στις απαρχές μιας νέας.
Σ’ αυτή τη νέα περίοδο η ανθρωπότητα καλείται να κάνει τις επιλογές της.
Θα απαντήσει και θα ξεπεράσει προβλήματα που επέφερε η μέχρι τώρα πορεία της στον πλανήτη ή θα παραμείνει δέσμια του μοντέλου ανάπτυξης των ανεπτυγμένων κρατών της;
Οι προκλήσεις αυτές θέτουν διλήμματα επιλογών και προτεραιοτήτων.
Μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις για την ανθρωπότητα τον 21ο αιώνα είναι η αντιμετώπιση της ζήτησης ενέργειας και οι επιπτώσεις τις οποίες προκαλεί στο περιβάλλον η παραγωγή αυτής της ενέργειας με τους συμβατικούς έως τώρα τρόπους.
Το πρωταρχικό ερώτημα που αναδεικνύεται είναι πώς μπορεί να υπάρξει κάλυψη αυτών των ενεργειακών αναγκών χωρίς να επιβαρύνεται πλέον το περιβάλλον, ή τουλάχιστον να επιβαρύνεται λιγότερο.
Έτσι προκύπτει η πρόκληση της ενεργειακής μετάβασης/μετεξέλιξης ή και επανάστασης για ορισμένους.
Η Ευρώπη δείχνει αποφασισμένη να κάνει το μεγάλο βήμα και με τους στόχους για το 2030 και το 2050 βρίσκεται στην πρωτοπορία της ενεργειακής μετάβασης με την υιοθέτηση των αρχών της κυκλικής οικονομίας.
Η Ελλάδα, μετά από ένα δεκαετή σχεδόν λαβύρινθο κρίσης και εν μέσω κοσμογονικών ενεργειακών εξελίξεων, αναζητά ένα νέο αναπτυξιακό και παραγωγικό πρότυπο.
Αυτό το νέο παραγωγικό πρότυπο μπορεί να αποβεί πετυχημένο – σε σχέση με το παρελθόν – και να μας οδηγήσει σε αειφόρο ανάπτυξη, μόνο αν υπάρξει ένα νέο ενεργειακό πρότυπο σε κάθε επίπεδο.
Μια άλλη προσέγγιση της παραγωγής, της μεταφοράς, της διανομής και της χρήσης της ενέργειας.
Μια αλλαγή πορείας, αντιλήψεων και πρακτικών.
Μια αλλαγή παραδείγματος ενεργειακού μοντέλου.
Αυτό το νέο ενεργειακό πρότυπο θα πρέπει να υιοθετηθεί στη βάση ενός μακροχρόνιου ενεργειακού σχεδιασμού και να αφορά το κράτος, την τοπική αυτοδιοίκηση, τις επιχειρήσεις, την βιομηχανία αλλά και τους πολίτες.
Θα επικεντρώσω το ενδιαφέρον μου σήμερα ενώπιών σας, στην αλλαγή ενεργειακού προτύπου του επιχειρηματικού και βιομηχανικού κλάδου.
Παραγωγική ανασυγκρότηση σημαίνει άλλωστε πρωτίστως επιχειρηματική και βιομηχανική ανασυγκρότηση.
Όλες οι αναλύσεις και οι εκτιμήσεις συγκλίνουν σε 4 προτεραιότητες που χρειάζεται να έχει το νέο ενεργειακό πρότυπο των επιχειρήσεων και της βιομηχανίας.
- Εξοικονόμηση ενέργειας
- Προσιτή ενέργεια
- Ενέργεια από Α.Π.Ε.
- Εισαγωγή καινοτομικής τεχνολογίας
Και ξεκινάω από την εξοικονόμηση ενέργειας.
Η εξοικονόμηση είναι μια αφανής πηγή ενέργειας.
Η πιο «πράσινη» πηγή ενέργειας θα έλεγα καθώς, δεν καταναλώθηκε ποτέ.
Ειδικότερα:
Οφείλουμε να σχεδιάσουμε μέτρα και πολιτικές που θα εστιάζουν μεταξύ άλλων:
Στην ορθολογική μείωση της κατανάλωσης ενέργειας αποφεύγοντας την ενεργειακή και οικονομική σπατάλη.
Ιδιαίτερη έμφαση πρέπει να δοθεί στις κτιριακές υποδομές επιχειρήσεων και βιομηχανιών.
Χρειάζεται να υπάρξει στήριξη της δραστηριότητας των Επιχειρήσεων Ενεργειακών Υπηρεσιών, οι οποίες ξεκίνησαν στην Ελλάδα με το Ν.3855/2010.
Βασική αποστολή αυτών των επιχειρήσεων είναι η παροχή υπηρεσιών ενεργειακής αναβάθμισης κτηρίων με μεθόδους βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης.
Δυστυχώς το θεσμικό και κανονιστικό πλαίσιο λειτουργίας αυτής της νέας αγοράς υπηρεσιών καθυστέρησε να υλοποιηθεί.
Δεν έχουμε αξιοποιήσει όσο θα μπορούσαμε το εργαλείο των Συμβάσεων Ενεργειακής Απόδοσης.
Θα ήταν χρήσιμο να προβληματιστούμε σε έναν γόνιμο διάλογο, επιχειρήσεις και κράτος, στην ανάγκη δημιουργίας θέσης υπευθύνου εξοικονόμησης ενέργειας.
Σύμφωνα με τα πρότυπα του υπεύθυνου για τη διαχείριση δεδομένων που σε λίγες μέρες καθίσταται υποχρεωτικός για πολλές από τις επιχειρήσεις.
Η δεύτερη προτεραιότητα αφορά την προσιτή ενέργεια κυρίως με όρους κόστους αλλά και με όρους διαφοροποίησης των πηγών.
Δεν μπορούμε να περιμένουμε οι ελληνικές επιχειρήσεις να είναι ανταγωνιστικές με ένα τιμολόγιο ενέργειας για τη βιομηχανία κατά 30% πάνω από τον μέσο όρο της Ε.Ε. και κατά 28% ακριβότερο από τη Βουλγαρία.
Δεν μπορούμε να πάμε μπροστά έτσι, και οφείλουμε στο πλαίσιο του εθνικού ενεργειακού σχεδιασμού να βρούμε τρόπους μείωσης αυτού του κόστους.
Χρειάζεται ενίσχυση των απαιτούμενων ενεργειακών υποδομών και δικτύων της χώρας, των διασυνδέσεων με γειτονικές χώρες και της αποθήκευσης ενέργειας.
Η ηλεκτρική διασύνδεση των νησιών με το ηπειρωτικό σύστημα θα μειώσει επίσης το κόστος.
Παράλληλα, η στοχευμένη διείσδυση του φυσικού αερίου στον τριτογενή και βιομηχανικό τομέα,
(με νέα δίκτυα διανομής ή επέκταση υφισταμένων),
σε απομακρυσμένες περιοχές της χώρας, μεμονωμένους πελάτες και νησιά,
(με συμπιεσμένο ή υγροποιημένο φυσικό αέριο) και στον τομέα των μεταφορών ,
(ως καύσιμο στην ναυτιλία ή τις οδικές μεταφορές) θα ρίξει έτι περαιτέρω το κόστος ενέργειας.
Η τρίτη προτεραιότητα αφορά τις Α.Π.Ε.
Η Πορτογαλία κυρίες και κύριοι κατάφερε να έχει τον Μάρτιο, μηνιαία παραγωγή καθαρής ενέργειας που ξεπέρασε τη ζήτηση.
Η Πορτογαλία! Μια χώρα με την οποία μπορούμε να συγκριθούμε άμεσα, όχι η Ολλανδία ή η Δανία…
Σύμφωνα μάλιστα με την έκθεση της Πορτογαλικής Ένωσης Α.Π.Ε., πιθανότατα δεν θα είναι η τελευταία φορά που θα σημειωθεί αυτή η εντυπωσιακή επίδοση στην Πορτογαλία καθώς:
«Το επίτευγμα του τελευταίου μήνα είναι ένα παράδειγμα του τι θα συμβαίνει πιο συχνά στο εγγύς μέλλον».
Η Ελλάδα μπορεί να καταστεί ενεργειακή υπερδύναμη στις Α.Π.Ε. με τις κατάλληλες επενδύσεις σε δίκτυα και στοχευμένα έργα.
Θέλω να χαιρετίσω την ανακοίνωση της ΡΑΕ για νέα έργα ΑΠΕ ισχύος 1000 ΜW που αναμενόταν εδώ και καιρό.
Χρειάζεται να ενισχυθεί η συμμετοχή των ΑΠΕ στο ενεργειακό μίγμα, με ενεργό ρόλο της ΔΕΗ.
Θα πρέπει ειδικότερα:
- Να αναπτυχθούν οι ΑΠΕ με ενεργή συμμετοχή των επιχειρήσεων, μεμονωμένα ή συλλογικά, σε πλαίσιο που θα ενισχύει, κατά προτεραιότητα, την άμεση χρήση των ΑΠΕ.
- Να υπάρχει αποδοτική χρήση της ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται από ΑΠΕ στους τομείς των μεταφορών και της βιομηχανίας.
- Να δημιουργηθεί εγχώρια παραγωγή υλικών ΑΠΕ και εξοικονόμησης ενέργειας σε συνεργασίες με το ΚΑΠΕ και τα Πανεπιστήμια.
Ιδιαίτερη σημασία θα πρέπει να δοθεί στα καινοτομικά προϊόντα και την στήριξη εθνικής κατασκευαστικής βιομηχανίας και βιοτεχνίας τέτοιων προϊόντων.
Και έτσι έρχομαι στην τέταρτη προτεραιότητα και ιδιαίτερα σημαντική σχετικά με την εισαγωγή καινοτομικής τεχνολογίας στην λειτουργία των επιχειρήσεων και της βιομηχανίας.
Οι τεχνολογικές εξελίξεις παρέχουν πλέον την δυνατότητα για αποκεντρωμένη παραγωγή ενέργειας, εξοικονόμηση και έξυπνη διαχείριση της ενέργειας.
Αυτές οι τεχνολογικές εξελίξεις έχουν αντίστοιχα περιβαλλοντικά και οικονομικά οφέλη, που διευκολύνουν την αντιμετώπιση του φαινομένου της «ενεργειακής φτώχειας» και συμβάλλουν στην ανάκαμψη της δραστηριότητας της βιομηχανίας των υλικών.
Στην εποχή της τεχνητής νοημοσύνης μιλάμε για «έξυπνα» ενεργειακά δίκτυα, για «έξυπνα» κτίρια και για «έξυπνες πόλεις» με την ενσωμάτωση των κατάλληλων συσκευών/τεχνολογιών.
Ήδη στην υπάρχουσα «έξυπνη» τεχνολογία στον τομέα της ενέργειας έρχεται να προστεθεί και η τεχνολογία του blockchain σε περιπτώσεις όπως :
Η έκδοση και εμπορία πράσινων πιστοποιητικών.
Η παραγωγή και διανομή ηλεκτρικής ενέργειας.
Η ενεργοποίηση συναλλαγών σε πραγματικό χρόνο για εξισορρόπηση της προσφοράς και τη ζήτησης.
Σε όλα αυτά οι ελληνικές επιχειρήσεις και η βιομηχανία δεν πρέπει να μείνουν πίσω αλλά να έχουν την στήριξη της πολιτείας για ένα ευνοϊκότερο περιβάλλον ανάπτυξης.
Επιτρέψτε μου ωστόσο, να αναφερθώ – λόγω της επικαιρότητας – και σε ένα ζήτημα που θα μπορούσε να σηματοδοτήσει και συμβολικά τη θέση μας περί νέου ενεργειακού προτύπου.
Και αυτό το ζήτημα είναι η μεταλιγνιτική εποχή στις περιοχές της Φλώρινας, της Κοζάνης και της Αρκαδίας.
Δεν θα πρέπει αυτό το ζήτημα να εξελιχθεί σε μια ακόμη περίπτωση Ελληνικού.
Είχαμε ένα αεροδρόμιο και ενώ ξέραμε ότι θα κλείσει, σχεδιάζαμε και επανασχεδιάζαμε 20 χρόνια τώρα, κοιτώντας το ανενεργό να απαξιώνεται και να χορταριάζει.
Οι περιοχές αυτές χρειάζονται άμεσα 3 τοπικά, ολοκληρωμένα, «πράσινα» σχέδια Μάρσαλ.
Το ανταποδοτικό τέλος και η αποκατάσταση των λιγνιτικών πεδίων είναι δυο μόνο διαστάσεις.
Θα πρέπει να το δούμε συνολικά και θα περιμέναμε από την κυβέρνηση να καταθέσει αυτά τα σχέδια, όπως το ζήτησαν και οι τοπικοί φορείς.
Ο κύριος Υπουργός υποσχέθηκε ότι θα τα φέρει προσεχώς.
Εδώ θα είμαστε να τα αξιολογήσουμε.
Αυτά τα «πράσινα» Μάρσαλ δεν αφορούν μόνο την Κοζάνη, την Φλώρινα και την Μεγαλόπολη.
Είναι ευρύτερης σημασίας και μπορούν να λειτουργήσουν ως «πιλότοι».
Αφορούν την χώρα που χρειάζεται και αυτή ένα άλλο αναπτυξιακό πρότυπο μέσω ενός άλλου ενεργειακού προτύπου όπως προανέφερα.
Αφορούν τους κατοίκους που πρέπει να δουν το μέλλον του τόπου τους με μεγαλύτερη αισιοδοξία.
Το παραγωγικό μοντέλο και η ζωή ολόκληρων πόλεων θα αλλάξει και η ελληνική πολιτεία οφείλει να παρουσιάσει πραγματικό εναλλακτικό σχέδιο.
Η αποσπασματική αντιμετώπιση, δηλαδή:
Να αυξήσουμε λίγο το ανταποδοτικό τέλος, ή να κάνουμε και ένα περιβαλλοντικό έργο, είναι ήδη καταδικασμένη σε αποτυχία.
Πρέπει να δώσουμε στους κατοίκους των περιοχών αυτών να καταλάβουν, ότι το εννοούμε όταν λέμε ότι συνεισέφεραν στην ελληνική οικονομία και ότι η περιοχή τους πρέπει να αξιοποιήσει άλλα συγκριτικά πλεονεκτήματα πορευόμενη με ένα νέο ενεργειακό πρότυπο.
Αντίστοιχα παραδείγματα ολικής μετατροπής περιοχών από μια «μονοκαλλιέργεια» σε ένα άλλο πρότυπο ανάπτυξης υπάρχουν πολλά.
Το Ρουρ της Γερμανίας ή άλλες περιοχές στην Μεγάλη Βρετανία έχουν ανταποκριθεί με επιτυχία σε ανάλογες προκλήσεις.
Δεν χρειάζεται να ανακαλύψουμε τον τροχό, αλλά να προσαρμόσουμε τις ελληνικές ιδιαιτερότητες και να δώσουμε νέα ζωντάνια στις περιοχές αυτές.
Κυρίες και κύριοι κλείνω, επαναλαμβάνοντας ότι:
Η εξοικονόμηση ενέργειας,
Η προσιτή ενέργεια με χαμηλό κόστος και διαφοροποίηση των πηγών,
Οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας,
Και η τεχνολογική καινοτομία διαμορφώνουν το πλαίσιο ενός νέου ενεργειακού προτύπου για την επιχειρηματικότητα στην Ελλάδα.
Μένει σε εμάς τους πολιτικούς και την διοίκηση να το αποτυπώσουμε θεσμικά και να το εφαρμόσουμε μαζί με τον επιχειρηματικό κόσμο όσο πιο γρήγορα και πιστά μπορούμε.
Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας.