Ερώτηση για την τραγική πρωτιά της χώρας μας στην Ε.Ε. σε πρόωρους θανάτους εξαιτίας της ατμοσφαιρικής ρύπανσης
Ερώτηση προς τον Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας, κ. Κωστή Χατζηδάκη, κατέθεσε ο Γιώργος Αρβανιτίδης, Βουλευτής Β’ Θεσσαλονίκης και Τομεάρχης Περιβάλλοντος, Ενέργειας & Κλιματικής του Κινήματος Αλλαγής Αλλαγής, αναφορικά με την τραγική πρωτιά της χώρας μας στην Ε.Ε. σε πρόωρους θανάτους εξαιτίας της ατμοσφαιρικής ρύπανσης.
Συγκεκριμένα, ο κ. Αρβανιτίδης αναφέρεται στα στοιχεία που ήρθαν πρόσφατα στο φως της δημοσιότητας από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Περιβάλλοντος, στην έκθεση του οποίου παρατηρείται σημαντική αύξηση των πρόωρων θανάτων στην Ελλάδα, που οφείλονται στους ατμοσφαιρικούς ρύπους κατά τα χρόνια της οικονομικής κρίσης. Όπως προκύπτει από τα συμπεράσματα της εν λόγω έκθεσης, με βάση τις μετρήσεις και τους υπολογισμούς το 2016, περίπου 16.500 πρόωροι θάνατοι στην Ελλάδα οφείλονται στην ατμοσφαιρική ρύπανση από μικροσωματίδια, από διοξείδιο του αζώτου και σε συγκεντρώσεις του όζοντος, με τον αριθμό να βαίνει επικίνδυνα αυξανόμενος, αν αναλογιστεί κανείς ότι το 2012 ο αντίστοιχος θλιβερός αριθμός ήταν 13.200 περίπου πρόωροι θάνατοι. Ακόμη πιο θλιβερό είναι το συμπέρασμα ότι η χώρα μας καταγράφει διπλάσια αναλογία πρόωρων θανάτων αποδιδόμενων σε ατμοσφαιρικούς ρύπους, σε σχέση με τον μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Μάλιστα, σύμφωνα με τα στοιχεία που παραθέτει στον αρμόδιο Υπουργό ο κ. Αρβανιτίδης, προκειμένου να γίνει αντιληπτή η σοβαρότητα της κατάστασης, το ζήτημα απασχόλησε και το Εργαστήριο Περιβαλλοντικής Μηχανικής του ΑΠΘ, το οποίο κατέδειξε με μελανά γράμματα την πραγματικότητα για τα ευρύτερα αστικά κέντρα της Αθήνας, της Θεσσαλονίκης, της Πάτρας και των Ιωαννίνων. Ιδίως, δε, για την περιοχή της Θεσσαλονίκης, τα συγκριτικά στοιχεία δείχνουν ότι είναι υψηλότερος ο κίνδυνος εμφάνισης καρκίνου του πνεύμονα στις περιοχές χαμηλότερου εισοδήματος, όπου και η χρήση βιομάζας για θέρμανση είναι πιο εκτεταμένη.
Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει στην ερώτησή του ο κ. Αρβανιτίδης, απαιτούνται δραστικές λύσεις, επειδή το πρόβλημα έχει κοινωνική διάσταση, και χρειάζεται λήψη μέτρων αντιμετώπισης στην Ελλάδα, όπως έχουν κάνει ήδη άλλες χώρες της Ε.Ε.
Στο πλαίσιο αυτό, ο κ. Αρβανιτίδης έθεσε στον αρμόδιο Υπουργό συγκεκριμένα ερωτήματα, σε σχέση με ποια συγκεκριμένα μέτρα προτίθεται να λάβει τόσο σε εθνικό όσο και τοπικό επίπεδο στα αστικά κέντρα της Αθήνας, της Θεσσαλονίκης, της Πάτρας και των Ιωαννίνων, ώστε να αναστραφεί αυτή η αύξηση των πρόωρων θανάτων στην Ελλάδα καθώς και εάν το Υπουργείο έχει θέσει μετρήσιμους στόχους, και ποιοι είναι αυτοί, προκειμένου να ανατραπεί αυτή η θλιβερή εικόνα της Ελλάδας που κατέχει την πρωτιά στην Ε.Ε. σε πρόωρους θανάτους εξαιτίας της ατμοσφαιρικής ρύπανσης.
Αναλυτικά ολόκληρο το κείμενο της Ερώτησης:
Κύριε Υπουργέ,
δραματικά είναι τα συμπεράσματα που προκύπτουν από τα στοιχεία που δημοσίευσε πρόσφατα ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος στην τελευταία του έκθεση (2019) σχετικά με την αύξηση των πρόωρων θανάτων στην Ελλάδα που οφείλονται στους ατμοσφαιρικούς ρύπους κατά τα χρόνια της οικονομικής κρίσης. Σύμφωνα με τις μετρήσεις και τους υπολογισμούς το 2016 περίπου 16.500 πρόωροι θάνατοι στην Ελλάδα οφείλονται στην ατμοσφαιρική ρύπανση από μικροσωματίδια, από διοξείδιο του αζώτου και σε συγκεντρώσεις του όζοντος. Το 2012 ο αντίστοιχος θλιβερός αριθμός ήταν 13.200 περίπου πρόωροι θάνατοι, πράγμα που σημαίνει ότι μέσα σε μια τετραετία είχαμε 2.300 περισσότερους θανάτους οφειλόμενους στην κακή ποιότητα της ατμόσφαιρας των ελληνικών πόλεων και η χώρα μας καταγράφει διπλάσια αναλογία πρόωρων θανάτων αποδιδόμενων σε ατμοσφαιρικούς ρύπους, σε σχέση με τον μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ακόμα και εσείς κ. Υπουργέ σε ομιλία σας αναγνωρίσατε ότι «Οι πρόωροι θάνατοι λόγω της ρύπανσης από διοξείδιο του αζώτου στην Ελλάδα το 2019 έφτασαν τους 2.900».
Τα ευρύτερα αστικά κέντρα της Αθήνας, της Θεσσαλονίκης, της Πάτρας και των Ιωαννίνων εμφανίζονται ιδιαίτερα επιβαρυμένα, ενώ όπως τονίζει ο κ. Δημοσθένης Σαρηγιάννης, καθηγητής από το Εργαστήριο Περιβαλλοντικής Μηχανικής του ΑΠΘ, το οποίο καταγράφει τα σταθερά υψηλά επίπεδα ρύπανσης και το οποίο προχωράει και σε ανάλυση της τοξικότητας των σωματιδίων ανάλογα με την προέλευσή τους : «Σύμφωνα με ενδελεχή μελέτη του εργαστηρίου, η τοξικότητα των σωματιδίων που προέρχονται από καύση βιομάζας είναι αυξημένη συγκριτικά με όσα προέρχονται από άλλες πηγές, όπως οι μεταφορές. Επιπλέον, τα σωματίδια αυτά είναι μικρότερα σε αεροδυναμική διάμετρο και διεισδύουν βαθύτερα στο αναπνευστικό, αυξάνοντας συνολικά την πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου του πνεύμονα» και ότι «Συγκρίνοντας τις τιμές από τους δύο βασικότερους σταθμούς μετρήσεων στην περιοχή της Θεσσαλονίκης, υπολογίστηκε ότι ο κίνδυνος εμφάνισης καρκίνου του πνεύμονα είναι υψηλότερος στις περιοχές χαμηλότερου εισοδήματος, όπου και η χρήση βιομάζας για θέρμανση είναι πιο εκτεταμένη».
Παράλληλα, νέα αυστραλο-ιαπωνική επιστημονική έρευνα δείχνει ότι υπάρχει αυξημένος κίνδυνος καρδιακής ανακοπής λόγω της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, καθώς πάνω από το 90% των περιστατικών εξωνοσοκομειακών καρδιακών ανακοπών που εξετάστηκαν βρέθηκε ότι συνέβησαν σε μέρη όπου τα επίπεδα των μικροσωματιδίων ΡΜ2,5 (με διάμετρο δηλαδή μικρότερη των 2,5 μικρομέτρων ή εκατομμυριοστών του μέτρου) ήταν χαμηλότερα από τα όρια ασφαλείας του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, δηλαδή ένα μέσο ημερήσιο επίπεδο 25 μg/m3 (μικρογραμμαρίων ανά κυβικό μέτρο αέρα). Tη στιγμή που «Στο λεκανοπέδιο βρήκαμε τοπικά μέγιστες συγκεντρώσεις ύψους 250-300 μg/m3 αιωρούμενων σωματιδίων ΡΜ2,5. Οι μέσες τιμές κυμαίνονται μεταξύ 40-60 μg/m3 και τα Σαββατοκύριακα φθάνουν τα 100. Σε Θεσσαλονίκη και Πάτρα οι μέγιστες τιμές φθάνουν τα 200 μg/m3, ενώ στα Γιάννενα απογειώνονται στα 350, δημιουργώντας μια ανυπόφορη κατάσταση», όπως δηλώνει στην εφημερίδα «ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ» ο κ. Αλέξανδρος Παπαγιάννης, καθηγητής στο ΕΜΠ και εκ των συντελεστών της ΠΑΝΑΚΕΙΑ, πανελλαδικής ερευνητικής υποδομής όπου συμμετέχουν πολλά πανεπιστήμια και ερευνητικά ιδρύματα που πραγματοποιούν χειμερινή εκστρατεία μετρήσεων.
Επειδή οι ευρωπαϊκές πόλεις και τα κράτη μέλη της Ε.Ε. λαμβάνουν ήδη μέτρα για την αντιμετώπιση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης ώστε να περιοριστεί η επιβάρυνση της υγείας – στο σημείο που φθάνει σε πρόωρους θανάτους – των πολιτών τους,
Επειδή η τραγική αυτή αύξηση των πρόωρων θανάτων στην Ελλάδα οφείλεται σε σειρά παραγόντων όπως η καύση ακατάλληλων υλικών, η κακή συντήρηση των οχημάτων και των καυστήρων, οι ελλιπείς έλεγχοι από τις αρχές τόσο στους δρόμους για τις εκπομπές των οχημάτων και όλα αυτά συνδέονται με το ευρύτερο πρόβλημα της κλιματικής αλλαγής καθώς απελευθερώνεται διοξείδιο του άνθρακα στην ατμόσφαιρα, γεγονός που αναιρεί από μόνο του τις προσπάθειες περιορισμού του φαινομένου,
Επειδή είναι προφανής η κοινωνική διάσταση του προβλήματος καθώς από το φαινόμενο των πρόωρων θανάτων εξαιτίας της ατμοσφαιρικής ρύπανσης πλήττονται κατά βάση πολίτες χαμηλότερων οικονομικών εισοδημάτων,
Κατόπιν των ανωτέρω ερωτάται ο κ. Υπουργός:
- Ποια συγκεκριμένα μέτρα προτίθεστε να λάβετε τόσο σε εθνικό όσο και τοπικό επίπεδο στα αστικά κέντρα της Αθήνας, της Θεσσαλονίκης, της Πάτρας και των Ιωαννίνων, όπου εμφανίζονται μεγαλύτερες επιβαρύνσεις από την ατμοσφαιρική ρύπανση, ώστε να αναστραφεί αυτή η αύξηση των πρόωρων θανάτων στην Ελλάδα ;
- Έχετε θέσει μετρήσιμους στόχους για να ανατραπεί αυτή η θλιβερή εικόνα της Ελλάδας που κατέχει την πρωτιά στην Ε.Ε. σε πρόωρους θανάτους εξαιτίας της ατμοσφαιρικής ρύπανσης και ποιους ;