Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,
η φετινή η συγκυρία σύνταξης του Προϋπολογισμού συμπίπτει με μια ενεργειακή κρίση σε εξέλιξη που πιθανώς ΔΕΝ έχουμε δει ακόμα την κορύφωσή της.
Αυτό συνιστά από μόνο του ως γεγονός, έναν παράγοντα αβεβαιότητας, καθώς πάντα το ενεργειακό κόστος είναι μια πολύ σημαντική παράμετρος για κάθε Προϋπολογισμό.
Για το Δημόσιο, για τις επιχειρήσεις και τη βιομηχανία, για τα νοικοκυριά, για κάθε μικρό ή μεγάλο Προϋπολογισμό, το ενεργειακό κόστος είναι βασικό στοιχείο.
Οι ενεργειακές εξελίξεις όμως έπιασαν απροετοίμαστη την Κυβέρνηση και τώρα αναγκάζεται να τρέχει πίσω από τα γεγονότα.
Εδώ όμως έγκειται και η χρησιμότητα της πολιτικής.
Να προβλέπει και να προετοιμάζει κατάλληλα:
- την δημόσια διοίκηση,
- τους μηχανισμούς ελέγχου,
- τους πολίτες,
- την αγορά και τις επιχειρήσεις.
Θα έπρεπε λοιπόν να είχε «τρέξει» πολύ πιο νωρίς την ενεργειακή αποδοτικότητα στα κτήρια του Δημοσίου κ τα ειδικά προγράμματα ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ για ιδιωτικά κτήρια και Μικρομεσαίες επιχειρήσεις, όπως φωνάζαμε τόσο καιρό.
Στο Κίνημα Αλλαγής με τη Φώφη Γεννηματά είχαμε εγκαίρως προτείνει (Απρίλιος 2020) την διάθεση εθνικών πόρων και πόρων του ΕΣΠΑ σε ένα πρόγραμμα ενεργειακής αναβάθμισης και εξοικονόμησης ενέργειας όλων των δομών Υγείας της χώρας (Νοσοκομεία, Κέντρα Υγείας κλπ.), ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ στο ΕΣΥ.
Υπενθυμίζω επίσης ότι εδώ και 3 χρόνια μιλάμε για την Ενεργειακή Δημοκρατία που μπορεί να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά την ενεργειακή φτώχεια μέσω της αποκεντρωμένης παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ.
Ενώ έχουμε προτείνει τον Κλιματικό Νόμο (Μάρτιος 2021) αλλά και την εγκατάσταση μικρών Φωτοβολταϊκών από μικρούς παραγωγούς στις πυρόπληκτες περιοχές για μείωση του ενεργειακού κόστους και συμπλήρωση του εισοδήματός τους (Αύγουστος 2021).
ΤΙΠΟΤΑ από όλα αυτά δεν έχει εισακούσει μέχρι σήμερα η Κυβέρνηση της ΝΔ.
Τώρα μόλις φέρνει προς ενσωμάτωση την ευρωπαϊκή οδηγία για την ενεργειακή αποδοτικότητα και εξοικονόμηση βγάζοντάς την από τα συρτάρια που σκόνιζε έναν χρόνο τώρα.
Είναι δε υποκριτικό και όψιμο το ενδιαφέρον της Κυβέρνησης της ΝΔ για την ενεργειακή φτώχεια….
Καθώς, εδώ και έναν χρόνο, κάνει “μπαλάκι” τις ημερομηνίες σύνταξης του περίφημου Σχεδίου για την Ενεργειακή Ένδεια, ακολουθώντας την γνωστή τακτική «βλέποντας και κάνοντας».
Το Σχέδιο αυτό θα έπρεπε να είχε εκπονηθεί από τον Φεβρουάριο του 2021, αλλά τελικά θα εκπονηθεί τον Δεκέμβριο του 2021 και με Υπουργική Απόφαση θα έχει…αναδρομική ισχύ από τον Σεπτέμβριο του 2021.
Τώρα, η Κυβέρνηση τρέχει να αναζητήσει πόρους και στην ουσία επιδοτεί το εισαγόμενο φυσικό αέριο, το οποίο πλέον αποτελεί σχεδόν κατά 50% την πηγή ηλεκτρικής ενέργειας στη Ελλάδα.
Γιατί ΕΚΕΙ οδήγησε το ενεργειακό μείγμα της χώρας το σχέδιο των “αρίστων” της ενεργειακής πολιτικής του κ. Μητσοτάκη.
Η κυβέρνηση της ΝΔ δεν έκανε σχεδόν τίποτα 2,5 χρόνια τώρα για την μόνιμη μείωση του ενεργειακού κόστους σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις.
Και προσπαθεί τώρα, με ανεπαρκή και προσωρινά μέτρα να αντιμετωπίσει την ενεργειακή ακρίβεια.
Δυστυχώς, τα μέτρα αυτά ΔΕΝ καλύπτουν την κατανάλωση μιας 4μέλους οικογένειας.
Το επίδομα θέρμανσης ΔΕΝ καλύπτει την μεσαία τάξη και την πραγματική επιβάρυνση των ασθενέστερων.
Και ΔΕΝ βλέπουμε μέτρα για τις αυξήσεις στις τιμές προϊόντων λαϊκής κατανάλωσης, μιας και το αυξημένο κόστος των επιχειρήσεων μετακυλίεται στον καταναλωτή.
Οπότε το ενεργειακό κόστος καθορίζει τις εξελίξεις.
Άλλωστε, πάντοτε κάθε ενεργειακή κρίση ήταν κ ένα σταυροδρόμι για την πολιτική ιστορία, πανευρωπαϊκά και παγκόσμια.
Είναι βέβαιο ότι πολύ σύντομα θα φανεί και πάλι ποιος έβλεπε μπροστά και ποιος κοίταγε μυωπικά ΚΑΙ σε ΑΥΤΗ την κρίση…
Και ποιος με τα μέτρα και τις πολιτικές του θέλησε να προστατεύσει τους πολλούς και όχι τους λίγους.
Δυστυχώς, όπως επεσήμανε και χθες ο εισηγητής μας Κώστας Σκανδαλίδης:
Το προσχέδιο του Προϋπολογισμού για το 2022 επιβεβαιώνει ότι η Κυβέρνηση της ΝΔ δουλεύει συστηματικά υπέρ των λίγων και ισχυρών.
Και αυτό τεκμηριώνεται όπως σας παρουσίασα παραπάνω και αναφορικά με την ενεργειακή επιβάρυνση των καταναλωτών εξαιτίας της αβελτηρίας της Κυβέρνησης να κινηθεί νωρίτερα και πιο αποτελεσματικά.
Αλλά τεκμηριώνεται και από έναν ακόμα δείκτη, αυτόν την σχέσης έμμεσων προς άμεσων φόρων.
Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι σε φορολογικό επίπεδο οι φόροι των αγαθών και υπηρεσιών, η έμμεση φορολογία δηλαδή, θα αυξηθεί κατά 2,2 δις. ευρώ.
Η Κυβέρνηση της ΝΔ θα σπάσει έτσι και επίσημα το 2022 το ρεκόρ της αναλογίας έμμεσων και άμεσων φόρων που όλοι μας καταλαβαίνουμε ποιους επιβαρύνει περισσότερο.
1,5 προς 1 θα είναι λοιπόν η αναλογία έμμεσων προς άμεσων φόρων.
Και βέβαια η επέλαση αυτής της έμμεσης φορολογίας ξεκίνησε από την προηγούμενη Κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ το 2015 και έκτοτε επεκτείνεται με ακόμα πιο γρήγορο βηματισμό από την σημερινή της ΝΔ.
Το αποτέλεσμα θα είναι ότι και το 2022 τα λαϊκά εισοδήματα, οι μισθωτοί και οι συνταξιούχοι θα σηκώσουν το κύριο βάρος των εσόδων.
Αποτελεί πάντως γρίφο το πώς το 2021 με εκτιμώμενη ανάπτυξη 6,1% η αύξηση των φορολογικών εσόδων σε δημοσιονομική βάση, που ήταν της τάξης μόλις του 2%….το 2022 με ανάπτυξη 4,5%, τα φορολογικά έσοδα θα αυξηθούν 9%!!!
Αλλά ΔΕΝ είναι μόνο ο κίνδυνος και η παγίδα της έμμεσης φορολογίας που απειλεί την μεσαία τάξη και τα χαμηλά εισοδήματα.
Πέραν των άλλων η προσδοκώμενη ανάπτυξη ΔΕΝ αφορά τους πολλούς καθώς η ακρίβεια ροκανίζει τα χαμηλά πρωτίστως εισοδήματα.
Και ενώ προβλέπεται να έχουμε μια μικρή αύξηση της μέσης κατά κεφαλήν αμοιβής της μισθωτής εργασίας που προβλέπεται να ανέλθει στο 1,1% αυτή θα είναι αρκετά χαμηλότερη από το μεσοπρόθεσμο στόχο του Πληθωρισμού κατά 2%.
ΔΕΝ πείθουν οι διαβεβαιώσεις της Κυβέρνησης για παροδικότητα του Πληθωρισμού σε αυτά τα επίπεδα.
Όπως ΔΕΝ πείθουν κ οι προβλέψεις της για παροδικότητα της ενεργειακής ακρίβειας.
Ένα άλλο ανησυχητικό στοιχείο που αποδεικνύει την αναποτελεσματικότητα της οικονομικής πολιτικής της Κυβέρνησης είναι το γεγονός, πως παρά το ότι έχει διαθέσει 30,1 δις για παρεμβάσεις κατά των επιπτώσεων της πανδημίας (11,6+15,6+2,9 για τα έτη 2020, 2021, 2022), το ΑΕΠ, σύμφωνα με την πρόβλεψη, θα εμφανιστεί αυξημένο κατά 3,5 δις σε σχέση με το 2019 (προ πανδημίας).
Είχαμε την τρίτη βαθύτερη ύφεση στην Ε.Ε. το 2020 και μόλις τη 17η σε ανάκαμψη το 2021 σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα συγκριτικά στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Δηλαδή κάτω από το μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ευρωζώνης.
Με δυο λόγια η Κυβέρνηση της ΝΔ δαπάνησε τα περισσότερα, αλλά πέτυχε τα λιγότερα.
Είναι ξεκάθαρο ότι κάτι δεν πάει καλά στην οικονομική της συνταγή.
Για αυτό έχουμε λόγους να αμφιβάλλουμε για τα μέτρα και τις πολιτικές της Κυβέρνηση…
Και πολύ περισσότερο αμφιβάλλουμε για την επιτυχία των προβλέψεών της και του συγκεκριμένου Προσχεδίου.
Θυμόμαστε όλοι τα ελατήρια ανάπτυξης και τα αμορτισέρ της αγοράς για απορρόφηση των κραδασμών κλπ…
ΔΕΝ δούλεψαν και ΔΕΝ υπάρχουν και λόγοι για πανηγυρισμούς με πρόβλεψη ανάπτυξης στο 6,1% για το 2021.
Αν αναλογιστεί κανείς ότι προερχόμαστε από βαθιά ύφεση (-8,2%) το 2020 όπως επισημαίνει και το Δημοσιονομικό Συμβούλιο.
Το ίδιο ισχύει και για το προσδοκώμενο 4,5% για το 2022.
Όλα αυτά τα χρόνια 2020, 2021 και 2022 που κυβερνάει η ΝΔ, κατανοώ τις κρίσεις την πανδημία κλπ…Αλλά είναι σαν να κατεβήκαμε με το ασανσέρ σε μια ημέρα 8 ορόφους και αγκομαχάμε να ανέβουμε από τα σκαλιά 10 ορόφους σε δυο μέρες.
Ε, δεν είναι και να πανηγυρίζουμε…για τις αντοχές και τις επιδόσεις μας.
Παράλληλα, η πρώτη δόση των 4 δις ευρώ του Ταμείου Ανάκαμψης, πάνω στην οποία έχει στηρίξει η Κυβέρνηση το αφήγημά της για μόχλευση της Ανάπτυξης εντός του 2021, πάει ολοένα και πιο πίσω.
Έτσι λοιπόν πάνε για το πρώτο τρίμηνο του 2022 τα 1,97 δισ. € από επιδοτήσεις κ τα 2,12 δισ. από δάνεια.
Και τότε είναι που θα ανοίξει και η συζήτηση στην Ε.Ε. για τις αλλαγές των δημοσιονομικών κανόνων του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης.
Το μόνο σίγουρο αυτής της μεταβατικής περιόδου που βιώνουμε είναι ότι η συναστρία των πολλαπλών κρίσεων, η δημοσιονομική κρίση σε συνδυασμό με την υγειονομική/οικονομική κρίση του Κορωνοϊού, και την κλιματική κρίση που εξελίσσεται, επιταχύνει την ανάγκη ριζικής αναδιάταξης του παραγωγικού μας μοντέλου.
Η ανάγκη είναι για ένα νέο παραγωγικό μοντέλο Βιώσιμης Ανάπτυξης με Ανθεκτικότητα απέναντι στις προκλήσεις της Κλιματικής Αλλαγής.
Το σχέδιο ανάκαμψης για την μετά-covid εποχή θα πρέπει να βασίζεται στην παραπάνω οπτική και ΟΧΙ στηρίζοντας μόνο τους μεγάλους και τους αρεστούς.
Η οικονομία αυτή τη στιγμή, μετά την πανδημία, θέλει διάχυση ευεργετημάτων και «άπλωμα».
Άπλωμα σε όσο το δυνατόν περισσότερους, με όσο το δυνατόν περισσότερους πόρους.
Άπλωμα και όχι συγκέντρωση!
Για αυτό και θα πρέπει να υπάρξει και ανακατανομή των πόρων του Ταμείου Ανάπτυξη.
Η Κυβέρνηση της ΝΔ όμως δουλεύει συστηματικά υπέρ των λίγων και ισχυρών κάνοντας τον τροχονόμο στην κατανομή των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης στην αγορά.
Ελπίζουμε στο τελικό σχέδιο του Προϋπολογισμού να λάβετε υπόψιν τις επισημάνσεις μας.
Και αναμένουμε σε ευρωπαϊκό επίπεδο να επεξεργαστείτε θέσεις που δεν θα επαναφέρουν τις συντηρητικές πολιτικές λιτότητας.
Εμείς από την πλευρά μας θα συνεχίσουμε να καταθέτουμε τις προτάσεις μας…
Και εκτιμώ πως με μια πλειοψηφία προοδευτικών κυβερνήσεων πια στην Ευρώπη σε συνδυασμό και με την επεκτατική οικονομική πολιτική του προέδρου Μπάιντεν στις Η.Π.Α. θα διαμορφωθούν οι συνθήκες για μια περίοδο «πράσινης» οικονομικής ανάπτυξης αλλά με κοινωνικό πρόσωπο.