Άρθρο του Γιώργου Αρβανίτιδη στην ετήσια έκδοση του Greek Energy με θέμα :
Η κλιματικά ουδέτερη οικονομία δεν είναι μια πολιτικά ουδέτερη πορεία
Οι ενεργειακές προτεραιότητες
Κλιματικά ουδέτερη οικονομία το 2050 σημαίνει μηδενισμός των συνολικών εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου. Σημαίνει ριζικός μετασχηματισμός του ελληνικού ενεργειακού συστήματος.
Η κλιματικά ουδέτερη οικονομία όμως, δεν είναι μια πολιτικά ουδέτερη πορεία. Είναι μια πορεία με ισχυρό πολιτικό πρόσημο. Κάθε απόφαση και μέτρο που θα επιβληθεί, θα έχει ένα κοινωνικό και οικονομικό αντίκτυπο. Και για αυτό θα χρειαστεί να υπάρχουν – ειδικά στον ενεργειακό τομέα – μελέτες κόστους-οφέλους, προκειμένου να μην παγιδευτούμε ξανά σε κοστοβόρα φαραωνικά έργα. Η κλιματική ουδέτερη οικονομία λοιπόν θέτει ζητήματα πολιτικών επιλογών και προτεραιοτήτων.
Είναι θέμα πολιτικών επιλογών και προτεραιοτήτων για παράδειγμα, αν επιλέγει η Κυβέρνηση να πριμοδοτεί τα ιδιωτικά ηλεκτρικά αυτοκίνητα, αντί να εστιάσει στην ηλεκτροκίνηση των δημοσίων συγκοινωνιών. Είναι θέμα πολιτικών επιλογών και προτεραιοτήτων όταν από πέρσι το Κίνημα Αλλαγής έκανε κριτική για τους…αγώνες ταχύτητας του ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ, και ότι έπρεπε να μπουν περιβαλλοντικά, κοινωνικά και οικονομικά κριτήρια για τους δικαιούχους και όχι να έχουμε ένα click away ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ. Έστω και αργά, η νυν ηγεσία του ΥΠΕΝ φαίνεται ότι κατάλαβε τα λάθη της προηγούμενης. Χρειάζονται όμως να γίνουν πολλά ακόμα το 2021, ξεκινώντας με την ψήφιση του πρώτου Κλιματικού Νόμου στην Ελλάδα και την αναθεώρηση του ΕΣΕΚ.
Το Κίνημα Αλλαγής, ανέλαβε την πρωτοβουλία να θέσει στον δημόσιο διάλογο τον Κλιματικό Νόμο και έχει επανειλημμένα τονίσει την ανάγκη για άμεση αναθεώρηση του ΕΣΕΚ, μετά τις τελευταίες εξελίξεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Οφείλουμε ως πολιτεία να νομοθετήσουμε έγκαιρα, νομικά δεσμευτικούς στόχους, για μια οικονομία χωρίς εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, αλλά το υπάρχον ΕΣΕΚ αποκλίνει ενός σχεδίου συμβατού με μια κλιματικά ουδέτερη οικονομία το 2050. Χρειάζεται επίσης να συμπληρωθεί με ένα λεπτομερές implementation plan, λαμβάνοντας υπόψη και τις επιπτώσεις του κορωνοϊού στην εθνική οικονομία. Χρειαζόμαστε λύσεις περισσότερο ριζοσπαστικές, συμμετοχικές και καινοτόμες από αυτές που προβάλει το ΕΣΕΚ.
Ορισμένες από τις προτεραιότητες που προτείνει το Κίνημα Αλλαγής για το νέο ΕΣΕΚ είναι οι εξής:
- Δέσμευση για εφαρμογή της βασικής αρχής «Ενεργειακή Απόδοση Πρώτα», σύμφωνα με την οποία σε κάθε είδους απόφαση που σχετίζεται με σχεδιασμό, κατασκευή, λειτουργία και χρηματοδότηση στο ενεργειακό σύστημα, σε όλη την ενεργειακή αλυσίδα από την παραγωγή στην μεταφορά μέχρι και την κατανάλωση, είναι επιβεβλημένη η εξέταση της βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης. Η εφαρμογή της αρχής πρέπει να διαπερνά το σύνολο του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα της οικονομίας, με διαφορετικούς βαθμούς επιβολής. Αξιολόγηση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος των δράσεων της κυβέρνησης και ενεργειακή αναβάθμιση του κτιριακού αποθέματος του Δημοσίου με σκοπό τον περιορισμό των ρύπων στο Δημόσιο τομέα.
- Προώθηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας σε επίπεδο τελικής χρήσης. Απαραίτητη προϋπόθεση για τη μεγάλη διείσδυση των ΑΠΕ στον ηλεκτρισμό είναι, πέραν της ισόρροπης χωροταξίας των μονάδων παραγωγής με σεβασμό στο φυσικό και πολιτιστικό περιβάλλον, στην ιστορικότητα των περιοχών, στη βιοποικιλότητα και στην ομαλή συνύπαρξη με την πολύπλευρη βιώσιμη ανάπτυξη, να αλλάξει εκ βάθρων ο σχεδιασμός των δικτύων μεταφοράς και διανομής και να προχωρήσει η υπογειοποίησή τους διασφαλίζοντας την επάρκεια του συστήματος. Αξιοποίηση του θαλάσσιου δυναμικού για υπεράκτια αιολικά πάρκα και του γεωθερμικού δυναμικού που μπορεί να ενισχύσει σημαντικά το ποσοστό διείσδυσης των ΑΠΕ αλλά και να συγκρατήσει το κόστος ενέργειας. Θα πρέπει να αξιοποιηθούν νέες τεχνολογίες (πράσινο υδρογόνο) και να προωθηθεί η αποκεντρωμένη παραγωγή και πολύπλευρη ενέργεια με έργα αποθήκευσης όπως η ηλιακή, υδροηλεκτρική, θαλασσίων ρευμάτων, βιομάζας, κα. Η ανάπτυξη αυτή μπορεί να πραγματοποιηθεί και από μεμονωμένους πολίτες και ομάδες παραγωγών. Με έμφαση στα μικρά και μεσαία έργα ΑΠΕ, εγγύτερα στα σημεία ζήτησης και με ουσιαστική ενίσχυση των ενεργειακών κοινοτήτων, θα δίνεται η δυνατότητα σε κατοίκους νησιών, απομακρυσμένων περιοχών, πανεπιστημιακών ιδρυμάτων, ΟΤΑ, ακόμα και ενοίκων πολυκατοικιών να παράγουν, αποθηκεύουν και καταναλώνουν την ενέργεια, και, αν τους περισσεύει, να την πωλούν με διαμοιρασμό κερδών. Θεσμοθέτηση καταβολής στον Εθνικό Λογαριασμό Κοινωνικής Αλληλεγγύης Γενεών εισφοράς από τις παραχωρήσεις θαλασσιών περιοχών για ενεργειακά έργα ΑΠΕ (Αιολικά Πάρκα, Κυματική Ενέργεια κλπ.) κατ’ αντιστοιχία του Ν.4162/2013.
- Υλοποίηση δράσεων που θα περιορίσουν την ενεργειακή φτώχεια, με αναβάθμιση της λειτουργίας του Παρατηρητηρίου Ενεργειακής Φτώχειας και προσδιορισμό κατάλληλων δεικτών καταγραφής και παρακολούθησης του προβλήματος. Η ενεργειακή φτώχεια χτυπά στη χώρα μας περισσότερες από 700 χιλιάδες οικογένειες. Αντί να επιδοτούμε κάθε χρόνο την κατανάλωση ηλεκτρικού ρεύματος των ευάλωτων νοικοκυριών, ας θωρακίσουμε την κατοικία τους, καθιστώντας τους ταυτόχρονα μικροπαραγωγούς της δικής τους ενέργειας, εξαλείφοντας οριστικά το πρόβλημα. Στην κατεύθυνση αυτή, προτείνεται η παροχή κινήτρων και στοχευμένων χρηματοδοτικών προγραμμάτων με σκοπό τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης κτιρίων και κατοικιών ενεργειακά ευάλωτων νοικοκυριών με πριμοδότηση της χρήσης προϊόντων ελληνικής παραγωγής.
Παράλληλα, το Κίνημα Αλλαγής αναφορικά με το Ταμείο Ανάκαμψης, έχει καταθέσει δυο συγκεκριμένες προτάσεις:
1ον. Την χρηματοδότηση 2 γεωθερμικών μονάδων που θα έχουν μεγάλη εγχώρια προστιθέμενη αξία σε πολύ ανταγωνιστικές τιμές, 50-60 €/MWh, την στιγμή που στην Βρετανία, το νέο πυρηνικό εργοστάσιο της EDF θα παράγει ηλεκτρική ενέργεια με τιμή πάνω από 130€/MWh.
2ον. Την ηλεκτρική διασύνδεση της Ελλάδα προς Βορρά. Γιατί αν θέλουμε να εξάγουμε ηλεκτρική ενέργεια από ΑΠΕ χρειάζεται να κατασκευάσουμε νέες «ηλεκτρικές λεωφόρους» με τα γειτονικά κράτη.
Για να συνειδητοποιήσει κανείς ότι η μετάβαση σε μια κλιματικά ουδέτερη οικονομία είναι ένα εγχείρημα πολύ μεγαλύτερο ενός ΕΣΠΑ ή ενός Ταμείου Ανάκαμψης, αρκεί να δει την μελέτη του Αστεροσκοπείου Αθηνών, που προσδιορίζει τις αναγκαίες ενεργειακές επενδύσεις στα 295 δισ. ευρώ για μια κλιματικά ουδέτερη ελληνική οικονομία το 2050.
Καθίσταται ολοφάνερο ότι τα μεγέθη είναι μεγάλα και ζαλίζουν. Ακόμα πιο μεγάλες είναι οι πολιτικές προκλήσεις που βρίσκονται μπροστά μας…
Γιώργος Αρβανιτίδης
Τομεάρχης Περιβάλλοντος και Ενέργειας – Κίνημα Αλλαγής