Η ομιλία του ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΑΡΒΑΝΙΤΙΔΗ στην Επιτροπή Παραγωγής και Εμπορίου επί του νομοσχεδίου του Υπ. Περιβάλλοντος για την Κύρωση Επενδυτικής Συμφωνίας μεταξύ της Ελληνικής Δημοκρατίας και της Μονοπρόσωπης Ανώνυμης Εταιρείας με την επωνυμία “ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΧΡΥΣΟΣ ΜΟΝΟΠΡΟΣΩΠΗ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΜΕΤΑΛΛΕΙΩΝ ΚΑΙ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ ΧΡΥΣΟΥ” και συναφείς διατάξεις.
Ευχαριστώ πολύ κύριε Πρόεδρε. Πάντως κύριε Υπουργέ το θέμα της ανάπτυξης για την κατάσταση που βρίσκεται η χώρα δεν λύνεται με το απλοϊκό ερώτημα, μα δεν χρειαζόμαστε επενδύσεις; Βεβαίως και χρειαζόμαστε επενδύσεις. Το ακούω τον τελευταίο καιρό από πάρα πολλές πτέρυγες, «μα, θέλουμε επενδύσεις», αυτό τι σημαίνει; Επενδύσεις με όποιους όρους, με όποιους κανόνες, αυτός είναι ο στόχος μας; Με όποια αποτελεσματικότητα, με υποσχέσεις μόνο; Ας γίνουμε σοβαροί γιατί αυτό έχουμε να συνεισφέρουμε όλοι στο δημόσιο διάλογο, υπό την έννοια καθαροί κανόνες και για το περιβάλλον και για το δημόσιο συμφέρον και για την οικονομία και για την τοπική οικονομία. Τι είναι αυτό, λοιπόν, που δεν μπορούσε να συμφωνηθεί σε όλη αυτή τη διαδικασία και να έρθουμε εδώ έχοντας φωτίσει όλες τις πλευρές, όλες τις παραμέτρους, λαμβάνοντας υπόψη την εμπειρία που είχαμε από την επένδυση, που είχε προβλήματα, πάρα πολλά προβλήματα, να κρατήσουμε τα καλά, να πάμε στο επόμενο στάδιο και να δούμε τι είναι αυτό που δίνουμε; Πενήντα χρόνια για να πάρουμε τι, για ποιόν και πόσα; Τότε θα είναι μια σοβαρή συζήτηση, την οποία μπορούμε να κάνουμε και όλες οι πλευρές και όλοι οι άνθρωποι να πάρουν τις ευθύνες τους και η τοπική κοινωνία, αλλά και τα πολιτικά κόμματα το τι αρνούμαστε, το τι χάνουμε, το τι κερδίζουμε. Αυτό είναι μια σοβαρή συζήτηση και αυτή η συζήτηση οφείλει να γίνει σε αυτή τη χώρα, αν θέλουμε να περάσουμε στο αύριο, όπως είπε και ο Εισηγητής της Νέας Δημοκρατίας.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, η συνεδρίαση της 3ης Επιτροπής επί των άρθρων αυτού του νομοσχεδίου σαφώς και είναι άχαρη, ας μου επιτραπεί ο όρος, καθώς δεν μπορούμε να φέρουμε αλλαγές στο σώμα της σύμβασης, η οποία είναι υπογεγραμμένη στο άρθρο 1 και όλοι μας το μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι κριτική και σχόλια, όπως μόνο σχόλια και κριτική έκαναν και οι φορείς προηγουμένως. Τοποθετούνταν στο ιδεατό για το τι ήθελαν να συμβαίνει, στην ανάγκη, που είναι, θέλουμε δουλειά και στο αποτέλεσμα που κανείς δεν ξέρει τι είναι. Θα το μάθουμε όταν θα φύγουν από τη Σκουριά, όταν θα δούμε τι έχει γίνει στις Σκουριές μέσα σε αυτή την ανάγκη της εργασίας της τοπικής, του άρον άρον να κλείσουμε τα θέματα. Όλη αυτή η διαβούλευση που έπρεπε να γίνει δεν έχει γίνει, κατά παραδοχή του φορέα, του δημάρχου, όποιου μίλησε. Σημειώνω ότι το ελληνικό δημόσιο έρχεται και δεσμεύει όλες τις αρχές, ακούστηκε, το δήμο, τις κοινότητες, την περιφέρεια, που δεν συμμετείχαν στη διαπραγμάτευση της σύμβασης, ειδικά με το άρθρο 30, με το τι αναγνωρίζεται ως γεγονός ευθύνης του δημοσίου.
Σε κάθε περίπτωση, λοιπόν και εμείς θα καταγράψουμε σημεία κριτικής και σχολιασμού για το πώς θα έπρεπε κατά τη γνώμη μας ή τι άλλο θα μπορούσε να συμπεριλαμβάνει μια πραγματική σύμβαση μεταξύ του ελληνικού δημοσίου και μιας εταιρείας, η οποία θέλησε να ασκήσει τη συγκεκριμένη μεταλλευτική δραστηριότητα.
Προηγουμένως, όμως κ. Υπουργέ, θα φέρετε τροπολογίες και σε αυτό το νομοσχέδιο; Όφειλα να ρωτήσω γιατί με το Υπουργείο σας διαρκώς είχαμε τέτοιου είδους ζητήματα.
Σε συνέχεια, λοιπόν, των όσων έχουμε πει στη σύμβαση και το πρώτο άρθρο του νομοσχεδίου, θα ήθελα να κάνω μία γενική παρατήρηση για τα ποσά που καταγράφονται και ακούγονται, που πότε είναι σε δολάρια, πότε είναι σε ευρώ, καλό θα ήταν κ. Υπουργέ τόσο εσείς, όσο και η εταιρεία, αλλά πρωτίστως στο κείμενο του νομοσχεδίου και της σύμβασης, τα ποσά που αναφέρονται να είναι σε ευρώ για να μη δημιουργούνται εντυπώσεις. Για παράδειγμα, το ποσό των νέων επενδύσεων, που πρέπει ή έχει διάθεση να κάνει η εταιρεία στην επιστολή της γίνεται λόγος για 2 δισεκατομμύρια δολάρια, στα αναλυτικά της έντυπα μιλάει για 1,9 δισεκατομμύρια δολάρια, που τελικά είναι το 1,4 δισεκατομμύρια ευρώ. Δεν ξέρω αυτό αν έχει να κάνει με το γεγονός ότι η εταιρεία είναι εισηγμένη στο αμερικανικό χρηματιστήριο, αλλά για να καταλαβαίνει ο κόσμος στη χώρα μας ας μιλάμε σε ευρώ και ας είμαστε ακριβείς επιτέλους στα νούμερα και στα ποσά.
Πιο αναλυτικά για τα σημεία της σύμβασης, θα ξεκινήσω και εγώ με το άρθρο 11,3 που είναι σημαντικό να μας διευκρινίσετε δημόσια, αν η ρύθμιση αμνηστεύει τελικά τα στελέχη της εταιρείας που διώκονται και έχουν δικαστικές εκκρεμότητες, όπως ακούστηκε από τους φορείς ή διατυπώνεται ως προβληματισμός διότι είναι πάρα πολύ σημαντικό θέμα. Αν έτσι ξεκινάμε ότι, «ότι έγινε αθωώνεστε», τότε γιατί να μην δημιουργήσουν ξανά υποχρεώσεις που αργότερα θα ξανά αθωωθούν. Αυτό δεν είναι διαδικασία, η οποία δείχνει φερεγγυότητα της πολιτείας ότι οι άνθρωποι πρέπει να τηρούν τις υποχρεώσεις και το δίκαιο αυτής της χώρας.
Για τα δικαιώματα της ανάπτυξης των μεταλλείων που περιγράφονται στα άρθρα 12,3 και 12,4 της σύμβασης, η εταιρεία δεν θα έχει προτεραιότητα για την άσκηση των μεταλλευτικών δραστηριοτήτων έναντι όποιας άλλης άδειας παραχώρησης ή άλλης δραστηριότητας. Τι σημαίνει αυτό για τους κατοίκους της περιοχής; Ενδεικτικά, λέτε, αναφέρονται η παραχώρηση ξυλείας, η δραστηριότητα αναδάσωσης και φύτευσης, η έρευνα για εξόρυξη πετρελαίου και φυσικού αερίου. Τι σημαίνει αυτό; Όσον αφορά τα δικαιώματα του δημοσίου και τα δικαιώματα των κατοίκων της περιοχής όλα αυτά και άλλα πολλά, δηλαδή, δεν θα μπορούν να γίνονται γιατί θα έχει προτεραιότητα η εταιρεία, όπως προτεραιότητα θα έχει και στα νερά της περιοχής. Ιδιαίτερα σημαντικό για το ισοζύγιο και για τις ανάγκες της περιοχής των κατοίκων. Κανείς δεν γνωρίζει από πού πηγάζουν τα νερά, που καταλήγουν, σε ποιο σημείο, ποιος τρυπά; Όλα αυτά είναι ανοιχτά ζητήματα, τα οποία τα παραχωρείται και αυτοί οι όροι, αλλά και οι όροι αποζημιώσεων είναι αυτό που χαρακτήρισε και ο κ. Βαγιωνάς λεόντεια συμφωνία. Παραχωρούμε δικαιώματα πριν από οποιονδήποτε άλλο στην επένδυση και στην εταιρεία.
Για τις δεσμεύσεις τώρα της εταιρείας, που περιγράφονται στο άρθρο 13, στα σημεία 13,1 γ και δ υπάρχουν οι φράσεις, «Η εταιρεία οφείλει να καταβάλει εμπορικά εύλογες προσπάθειες για την βελτιστοποίηση της ανάκτησης των μεταλλευμάτων και για την παραγωγή και εμπορία μεταλλευμάτων» και «Η εταιρεία οφείλει να καταβάλει εμπορικά εύλογες προσπάθειες για να κατασκευάσει τις απαιτούμενες εγκαταστάσεις στα μεταλλεία της Κασσάνδρας.
Ποιος μπορεί να εξηγήσει τι σημαίνει «εμπορικά εύλογες προσπάθειες»; Όποιος θέλει επικαλείται όποια αντίληψη θέλει για το τί είναι «εμπορικά εύλογη προσπάθεια». Είναι σημεία, που όπως ανέφερα και στην αρχική μου εισήγηση, είναι αυτά που βάζουν αστερίσκους στις υποχρεώσεις της εταιρείας. Ανοίγουν παράθυρα διαφυγής και ενισχύουν το βασικό μας επιχείρημα, ότι αυτή η σύμβαση έχει πολλά «δύναται» και λίγα «υποχρεούται» για την εταιρεία.
Ας έρθουμε στη μεταλλουργία που περιγράφεται στο άρθρο 15. Έτσι όπως είναι δομημένη η διαδικασία υποβολής πρότασης μετά από δύο χρόνια και με την επιτροπή μεταλλουργίας, που δεν συμμετέχει ο δήμος, αλλά και με βάση τα όσα ακούσαμε από τους φορείς, φοβάμαι ότι στην Κασσάνδρα, θα βγω «Κασσάνδρα» και δεν θα δούμε μεταλλουργία στη Χαλκιδική.
Στο άρθρο 16, για το πρόσθετο μεταλλευτικό τέλος. Μιλάτε για αύξηση του μεταλλευτικού τέλους κατά 10%, που, στην ουσία, πρόκειται να πάει από το 2% στο 2,2%. Και σας ρωτάω. Σε άλλες χώρες, για αντίστοιχη δραστηριότητα, πόσο είναι αυτό; Πώς ορίζεται στο διεθνές περιβάλλον αυτό το τέλος; Πόσο είναι στην Ευρώπη; Πόσο είναι στον Καναδά; Πόσο είναι στην Αφρική; Και βέβαια, δεν υπάρχουν συντελεστές βαρύτητας στα χωριά που πλήττονται περισσότερο από τη λειτουργία του έργου.
Στο άρθρο 18, για τη χρηματοδότηση. «Η εταιρεία έχει το δικαίωμα να χρησιμοποιήσει τη σύμβαση ως μέσο εξασφάλισης για οποιαδήποτε χρηματοδότηση, σύμφωνα με το άρθρο 18.2». Θα ρωτάω συνεχώς. Υπάρχει περίπτωση να αναζητηθεί χρηματοδότηση από οποιοδήποτε χρηματοδοτικό μέσο από τη χώρα μας; Από το Ταμείο Ανάκαμψης ή οποιοδήποτε άλλο χρηματοδοτικό μέσο;
Για την προστασία κεφαλαίων του εξωτερικού. Πραγματικά, θα έπρεπε να καταφύγετε σε νομοθετικό διάταγμα του ‘53 για την προστασία της επένδυσης; Αυτή είναι η προσέλκυση επενδύσεων, παγκόσμια, από μία ευρωπαϊκή χώρα; Να παρέχουμε με νομοθετικό τρόπο την προστασία των κεφαλαίων της επένδυσης;
Για τις απαιτούμενες άδειες. Αναφέρεται το αίτημα χορήγησης ανεμπόδιστης και αποκλειστικής χρήσης του αιγιαλού, της παραλίας και των …… εγκαταστάσεων με σκοπό την υλοποίηση του επενδυτικού σχεδίου. Τα δίνετε όλα. Υπάρχουν, ήδη, τοπικές αντιδράσεις. Θεσπίζετε ειδικό καθεστώς αδειοδοτήσεων για την εταιρεία και το ελληνικό δημόσιο. Δεσμεύετε με εξοντωτικές ρήτρες – θηλιές, όπως ανέφερα και χθες – αναγνωρίζοντας την ευθύνη του, λόγω παρέλευσης της έκδοσης των αδειών.
Υπάρχουν, επίσης, εξοντωτικές αποζημιώσεις που καλείται να καταβάλει το δημόσιο, στις περιπτώσεις οποιασδήποτε καθυστέρησης, παρεμπόδισης και παρέμβασης στο έργο ή στην περίπτωση καθυστερήσεων των αρχαιολογικών ερευνών στην περιοχή.
Για τα θέματα της υγείας, της ασφάλειας και του περιβάλλοντος. Θα πρέπει και μετά την τοποθέτηση του κ. Παπαζάχου για το ρήγμα της περιοχής, να απαντηθεί ο προβληματισμός, όσον αφορά τη δημιουργία του φράγματος για το χώρο των αποβλήτων. Δεν μπορώ να διανοηθώ, ότι δεν έχουν ληφθεί υπόψη για τα έργα, όλα αυτά τα επιστημονικά δεδομένα.
Τέλος, για τον ανεξάρτητο ελεγκτή περιβάλλοντος, ό,τι και να ξαναπούμε, είναι λίγο. Σε μια σύγχρονη ευρωπαϊκή χώρα, από μια πράσινη κυβέρνηση, αντί να αναβαθμίσετε το δημόσιο σώμα ελεγκτών περιβάλλοντος σε Ανεξάρτητη Αρχή – έχει ξαναγίνει διάλογος για το θέμα αυτό σ’ αυτήν την αίθουσα και γενικά στο Κοινοβούλιο, όπως σας υποδεικνύει η Έκθεση Πισσαρίδη, αλά καρτ, όπου βολεύει, είναι μια χαρά , όπου δεν βολεύει το αφήνουμε- δίνετε το δικαίωμα σε ιδιώτες, να προσλαμβάνουν ιδιώτες, ανεξάρτητους ελεγκτές που θα τους ελέγξουν.
Τελικά κ. Υπουργέ, το μόνο πράσινο στην κυβέρνησή σας είναι το πράσινο χρώμα του δολαρίου που ζητάμε από τους επενδυτές που θα τους βοηθήσουμε να το βρουν κιόλας.
Προβλέπεται, επίσης, ότι θα αναθεωρηθεί η ΑΕΠΟ που λήγει τον Ιούνιο. Κάθε περιβαλλοντικός έλεγχος που εγκρίνεται από τον ανεξάρτητο περιβαλλοντικό ελεγκτή, που θα προσλάβει η εταιρεία και αν αυτός δεν παρίσταται σε κάποιο έλεγχο δημόσιας αρχής ή δεν συμφωνεί σε κάτι, κάθε έλεγχος θα είναι άκυρος.
Για την απασχόληση και την εντοπιότητα, θεωρούμε ότι θα έπρεπε να γίνεται ποσοτικοποιημένη αναφορά στις προσλήψεις, το περίφημο 90 – 10, το οποίο ζητούσε η τοπική κοινωνία και όχι γενικά διατύπωση ότι θα είναι από την περιοχή της Χαλκιδικής. Θα έπρεπε, επίσης, να δίνεται έμφαση στο Δήμο Αριστοτέλη και στους διπλανούς οικισμούς και χωριά με ποσοστά συγκεκριμένα και αριθμούς. Το ίδιο πρέπει να κάνετε και στο άρθρο 25 4. που αφορά τη συγκεκριμένη αναφορά περί προμηθευτών από την περιοχή πλησίον της μεταλλευτικής περιοχής και τους προμηθευτές του Δήμου Αριστοτέλη.
Για την εταιρική κοινωνική ευθύνη στο άρθρο 26, παρουσιάζετε τελικά τα 70 εκατ. € της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης ως πανάκεια ή ως γενναιοδωρία της εταιρίας, καθώς οι δαπάνες για δράσεις εταιρικής κοινωνικής ευθύνης γνωρίζουμε όλοι ότι εκπίπτουν για τις εταιρείες αυτές. Η εταιρία θα αποφασίζει μόνη της για τα έργα αυτά. Ζητάτε από την τοπική κοινωνία ωριμότητα να αποδεχθεί την επένδυση και δεν τους θεωρείτε επαρκείς και ώριμους να διαχειριστούν τους πόρους αυτούς.
Για τη μεταφορά και τη διαχείριση των παραγόμενων προϊόντων, που αναφέρεται στη σελίδα 548, επιβάλλεται, κ. Υπουργέ, η κατασκευή νέων οδεύσεων διέλευσης, καθώς σήμερα η διέλευση των μεγάλων φορτηγών γίνεται μέσα από τους οικισμούς, διαμορφώνοντας εξαιρετικά δυσμενείς συνθήκες για τους πολίτες.
Για την απουσία αναφοράς σε υποχρεώσεις της εταιρίας, βάσει της ισχύουσας ΚΥΑ, όπως το έργο αποκατάστασης και ανάπλασης στην παραλία του Στρατωνίου, τα ρέματα Αργυρός και Καρβουνόσκαλας που συνορεύουν σε κάποια σημεία με εγκαταστάσεις της εταιρίας και χρήζουν άμεσης αποκατάστασης.
Για τη μεθοδολογία αποκατάστασης παλαιών χώρων απόθεσης, στη σελίδα 637, αναφέρεται η υποχρέωση απομάκρυνσης σωρών σιδηροπυρίτη από την πλατεία Καρρά και την πλατεία 53, χωρίς κανένα χρονοδιάγραμμα και χωρίς κανένα πλάνο αποκατάστασης των περιοχών αυτών.
Για τον πίνακα των συντεταγμένων των ιδιοκτησιών, εμφανίζονται αποτυπωμένες εκτάσεις φερόμενες ως ιδιοκτησία της Ελληνικός Χρυσός, ενώ στην πραγματικότητα κάποιες ανήκουν στην κοινότητα Στρατωνίου. Επιβάλλεται να ζητηθούν τοπογραφικά σημειώματα από όλες τις ιδιοκτησίες.
Για την επέκταση, τέλος, του στεγάστρου αποθήκευσης στο Στρατώνι, στη σελίδα 625, αναφέρεται η επέκταση του στεγάστρου αποθήκευσης προϊόντων κατά μήκος της ακτής, χωρίς να διευκρινίζεται σε ποια έκταση. Τι είναι αυτό που θέλουν να κάνουν και σε ποια κατεύθυνση;
Τέλος, στο άρθρο 2 του νομοσχεδίου, με το οποίο διευκρινίζετε την ημερομηνία έναρξης των 50 ετών για την παραχώρηση των μεταλλίων, καταλαβαίνουμε ότι υπήρχαν διχογνωμίες, αν αυτή ξεκινά από το 1973 ή από το 1976 και επειδή δεν έχει ακουστεί τίποτα, θα ήθελα να ρωτήσω, είναι μόνο πρόβλημα γραμματικής διατύπωσης το θέμα; Συμφωνούν όλες οι εμπλεκόμενες πλευρές, δηλαδή, με τη διευκρίνιση που δίνετε από την έναρξη του 1976;
Κλείνω με το σχόλιο ότι η συγκεκριμένη συμφωνία, που καλείτε να ψηφίσουμε, είναι μια κακή συμφωνία, είναι μια ετεροβαρής συμφωνία υπέρ της εταιρίας Ελληνικός Χρυσός.