-Ποιοι παράγοντες διαμορφώνουν στα τιμολόγια τη λιανική τιμή ρεύματος;
Είναι πολύ βασικό να μπορεί ο καταναλωτής στην Ελλάδα να αντιλαμβάνεται στο τιμολόγιο ρεύματος με διαφάνεια πως προκύπτει η λιανική τιμή ρεύματος, που σημειωτέον είναι από τις πιο ακριβές στην Ε.Ε.- ανεξαρτήτως αν έπεσε τελευταίως λόγω επιδοματικής πολιτικής. Σχηματικά εξαρτάται αυτήν τη στιγμή κυρίως από τέσσερις παράγοντες:
- Από την τιμή χονδρικής που διαμορφώνεται χρηματιστηριακά για το φυσικό αέριο. Και αυτό γιατί δυστυχώς η Κυβέρνηση αποφάσισε τα τελευταία 4 χρόνια να αντικαταστήσει βιαίως τα λιγνιτοεργοστάσια με εργοστάσια παραγωγής ρεύματος από φυσικό αέριο, αντί να τα αποσύρει σταδιακά αντικαθιστώντας τα με μονάδες Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (Α.Π.Ε.). Αντί δηλαδή να αλλάξει τον «βρώμικο» αλλά εγχώριο λιγνίτη με «καθαρές» και εγχώριες Α.Π.Ε προτίμησε το…λιγότερο «βρώμικο» και εισαγόμενο αλλά ακριβό πλέον φυσικό αέριο.
- Από το ενεργειακό μείγμα, από πια ενεργειακή πηγή δηλαδή παράγεται το ρεύμα που έρχεται στα σπίτια μας. Όταν φυσάει ή έχουμε μεγάλη ηλιοφάνεια τότε η τιμή της ενέργειας πέφτει καθώς όπως έχουν αποδείξει πολλές μελέτες, το κόστος παραγωγής ρεύματος από Α.Π.Ε. είναι σημαντικά χαμηλότερο από το να παράγεις ρεύμα από φυσικό αέριο. Η ολιγωρία και οι καθυστερήσεις της Κυβέρνησης να αναπτύξει μικρές και πολλές μονάδες Α.Π.Ε., να ενισχύσει τον ενεργειακό συμψηφισμό (Netmetering), όπου ο πολίτης παράγει και καταναλώνει την δική του ενέργεια, να «τρέξει» το θεσμικό πλαίσιο για τα θαλάσσια αιολικά πάρκα, την αξιοποίηση της γεωθερμίας κλπ. κόστισε και κοστίζει σε όλους μας. Δόθηκε προτεραιότητα σε φαραωνικά έργα Α.Π.Ε. μεγάλων ομίλων, που θέλουν μεγαλύτερους χρόνους ολοκλήρωσης και αποφέρουν κέρδος πρωτίστως στις μεγάλες εταιρείες.
- Από εισαγωγές ρεύματος γειτονικών χωρών, που εισρέουν στο ελληνικό μας σύστημα. Όταν μπορείς να αγοράσεις δηλαδή πιο φθηνή ενέργεια από τα γειτονικά κράτη, μπορείς και να ρίξεις τον μέσο όρο της τιμής στην εγχώρια αγορά. Η Κυβέρνηση όμως επαναπαύθηκε και δεν «έτρεξε» τις ηλεκτρικές διασυνδέσεις με Ιταλία, Βουλγαρία κλπ. Για παράδειγμα: Μια γραμμή υπερυψηλής τάσης του ΑΔΜΗΕ που έχει μελετηθεί και προταθεί από το 2000 και θα έπρεπε να είναι έτοιμη εδώ και 1-2 χρόνια ώστε να έχουμε μια δεύτερη σύνδεση με την Βουλγαρία (Νέα Σάντα – Μαρίτσα). Φτάσαμε στο 2023 και ακόμα τρέχουμε να ολοκληρώσουμε το δικό μας τμήμα 30 χλμ., ενώ οι Βούλγαροι που είχαν να κατασκευάσουν 130 χλμ. είναι έτοιμοι!
- Από τις επιδοτήσεις στους λογαριασμούς, που δεν μπορούν να συνεχίζονται εσαεί και θα έπρεπε να είναι πιο στοχευμένες. Τα δισεκατομμύρια ευρώ των επιδοτήσεων στην ουσία πηγαίνουν στις τσέπες των ενεργειακών εταιριών, από τις οποίες υποτίθεται φύγανε ως φορολογία υπερκερδών. Αν είχανε δοθεί ως οικονομικά κίνητρα που θα επιβράβευαν την μείωση της ενέργειας στα νοικοκυριά, θα είχαν πολύ πιο θετικό αποτύπωμα. (τα ενεργειακά αποδοτικά νοικοκυριά θα μπορούσαν να λαμβάνουν αυτά τα ποσά ως σημαντικές εκπτώσεις στους λογαριασμούς τους (φορολογικά κίνητρα) για δράσεις ενεργειακής αναβάθμισης και εγκατάστασης συστημάτων Α.Π.Ε. π.χ φωτοβολταϊκά, ηλιακοί θερμοσίφωνες, που θα μείωναν μόνιμα το ενεργειακό τους κόστος) Ωστόσο βλέπουμε να διαμορφώνονται ολιγοπωλιακές συνθήκες – η Κυβέρνηση δεν θέλει να βάλει κανόνες υγιούς ανταγωνισμού στην αγορά και δεν χρησιμοποιεί τους ελεγκτικούς μηχανισμούς όσο θα έπρεπε. Συνοπτικά: Η ενεργειακή πολιτική της Ν.Δ. έχει αποτύχει παταγωδώς σε επίπεδο προβλεπτικότητας και αποτελεσματικής αντιμετώπισης της ενεργειακής κρίσης, η οποία ναι μεν οφείλεται σε εξωγενείς παράγοντες αλλά μας βρήκε απροετοίμαστου. Εξ΄ αρχής είχαμε προτείνει ένα πλαφόν στην λιανική τιμή, όσο διαρκεί η κρίση, και μια εύλογη αποζημίωση των προμηθευτών που θα πωλούσαν κάτω του κόστους. Το κόστος αυτό θα ήταν σημαντικά μικρότερο για τον Προϋπολογισμό από ότι τώρα.
– Που πάσχει το target model ; (με αποδέκτες πολίτες και βιομηχανικούς καταναλωτές)
Δυστυχώς έγινε μια πολύ στρεβλή εφαρμογή του target model (του ενιαίου μοντέλου στις χώρες τις Ευρωπαϊκής Ένωσης)στην Ελλάδα. Το Χρηματιστήριο Ενέργειας μπήκε σε λειτουργία σε κακό timing. Εφαρμόστηκαν πρόχειρα σε μια εντελώς ανώριμη αγορά, όπως η ελληνική, μοντέλα και πρακτικές των ώριμων αγορών ηλεκτρικής ενέργειας της βόρειας Ευρώπης. Παράλληλα, υπήρξε καθυστερημένη διαπίστωση της ανάγκης για διμερή συμβόλαια «πράσινης» ενέργειας ανάμεσα σε παραγωγούς και τους ενεργοβόρους βιομηχανικούς καταναλωτές για να μειώσουν το ενεργειακό τους κόστος, όταν η ΔΕΗ έθεσε ζήτημα αναπροσαρμογής των τιμολογίων τους, απαιτώντας τεράστιες αυξήσεις.
– Θεωρείται ότι τα δίκτυα μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας επαρκούν και αν όχι τι φταίει κα τι πρέπει να γίνει- ψηφιοποίηση , έξυπνοι μετρητές που βρισκόμαστε και τι προτείνετε.
Για εμάς πρώτη προτεραιότητα είναι τα Δίκτυα. Δεν επαρκούν και σε πολλές περιοχές είναι «κορεσμένα». Τα δίκτυα μεταφοράς είναι η «Αχίλλειος Πτέρνα» το ελληνικού ενεργειακού συστήματος. Ο ηλεκτρικός χώρος έτσι δεν επαρκεί για σύνδεση νέων έργων Α.Π.Ε. Αυτό ισχύει τόσο για τον ΔΕΔΔΗΕ όσο και για τον ΑΔΜΗΕ. Συνέπεια αυτού του κορεσμού και της ανυπαρξίας ηλεκτρικού χώρου είναι το επ’ αόριστο «πάγωμα» από τον ΔΕΔΔΗΕ νέων αιτήσεων σύνδεσης ανεξάρτητων μικρών παραγωγών. Για τη μικρή και μεσαία επιχειρηματικότητα, δηλαδή για μικρά και μεσαία φωτοβολταϊκά που θα πωλούν την παραγωγή τους στο δίκτυο, έρχεται το τέλος και εξοβελίζονται πλήρως οι μικροί από την αγορά των Α.Π.Ε. προς χάριν λίγων μεγάλων συμφερόντων. Αυτό θα είναι και το τέλος της Ενεργειακής Δημοκρατίας για την οποία αναγκαία προϋπόθεση είναι να έχουν όλοι δικαίωμα συμμετοχής στην πράσινη μετάβαση. Αλλιώς, θα αποτύχει. Όλα λοιπόν έργα αναβαθμίσεων του εθνικού δικτύου θα πρέπει να επιταχυνθούν και να αντιμετωπιστούν όπως τα έργα των Ολυμπιακών Αγώνων, σε συνδυασμό με την ενίσχυση των διεθνών ηλεκτρικών διασυνδέσεων της χώρας. Έχουμε καταθέσει πρόταση ώστε η χώρα μας να γίνει εξαγωγός χώρα «καθαρής» ενέργειας μέχρι το 2030, μέσω μιας ηλεκτρικής λεωφόρου που θα την συνδέει με την Κεντρική Ευρώπη. Παρά την υιοθέτηση της πρότασης μας από την Κυβέρνηση και την σχετική εξαγγελία του αρμόδιου Υπουργού, δεν βλέπω να γίνεται κάτι.
Την ίδια στιγμή η Κυβέρνηση επιλέγει και ιδιωτικοποιεί κρίσιμες ενεργειακές υποδομές και δίκτυα, όπως ο ΔΕΔΔΗΕ και η ΔΕΠΑ ΥΠΟΔΟΜΩΝ. Δεν δεσμεύει όμως τους ιδιώτες για επενδύσεις και ανάπτυξη των δικτύων, αλλά κατευθύνει δημόσιους πόρους και κονδύλια από το Ταμείο Ανάπτυξης για την υλοποίηση αυτών των έργων!